Balsamka, znana również jako balsaminka, pomander lub jabłko zapachowe, to historyczny przedmiot mający zarówno praktyczne, jak i symboliczne znaczenie.
Co to jest balsamka, czyli pomander?
Pomander (z francuskiego pomme d’ambre) jest małym, kulistym pojemniczkiem, zwykle wykonanym z drewna, metalu lub ceramiki, w którym przechowuje się olejki eteryczne lub mieszanki aromatyczne. Niektóre balsamki to istne dzieła sztuki jubilerskiej zrobione ze szlachetnych metali i ozdobione drogocennymi kamieniami.
Historia balsamki
Historia balsamki jako pomandera sięga średniowiecza, kiedy to był używany głównie jako środek zaradczy przeciwko chorobom zakaźnym i nieprzyjemnym zapachom. Pomander miał za zadanie maskować nieprzyjemne zapachy, które uważano za przyczynę chorób, a jednocześnie ochronić przed zarazkami.
Szczyt popularności balsamki
W czasach zarazy pomander był szczególnie popularny. Osoby bogate nosiły pomandery, często wykonane z metalu lub kamieni szlachetnych, jako symbol statusu i ochrony przed chorobami. Wnętrze pomandera było wypełnione mieszanką aromatyczną, taką jak goździki, cynamon, anyż czy mięta, które miały odstraszać zarazki i maskować nieprzyjemne zapachy. Zdarzały się też balsamki, które wnętrze miały podzielone na kilka sekcji aby można było przechowywać wewnątrz kilka grup zapachów.
Pomander jako ozdoba
Pomander był również noszony jako ozdoba na szyi lub przypięty do ubrania. Często przybierał formę kuli lub medalionu, bogato zdobionego rzeźbieniami czy emaliami. Wewnątrz był umieszczony gąbkowy wkład nasączony zapachowymi substancjami. Niektóre balsamki były wewnątrz podzielone na odseparowane od siebie sekcje, w których można było przechowywać różne substancje aromatyczne.
Balsamka współcześnie
Współcześnie pomander ma różne zastosowania. Jest popularny jako ozdoba do noszenia na szyi lub jako dekoracyjny przedmiot do wykorzystania w domu. Wypełniony jest często mieszanką olejków eterycznych, które mają działanie relaksacyjne, odświeżające lub ochronne. Może służyć do maskowania nieprzyjemnych zapachów lub tworzenia przyjemnej atmosfery w pomieszczeniach.
Tworzenie własnego pomandera stało się również popularne. Można skonstruować go z różnych materiałów, takich jak drewno, ceramika, szkło czy metal. Wewnątrz można umieścić ulubione olejki eteryczne lub suche zioła, które wypełnią pomander wybranym aromatem. Swego rodzaju balsamką jest jabłko lub pomarańcza naszpikowana goździkami.
Balsamka, czyli pomander, stanowi unikalny i kulturowo bogaty element historii ludzkości. Jego funkcje praktyczne i symboliczne związane z aromaterapią, ochroną przed chorobami oraz tworzeniem przyjemnych zapachów sprawiają, że pozostaje on przedmiotem zainteresowania i fascynacji współczesnych ludzi.
