Skip to main content

Oregano (Origanum vulgare) to popularna przyprawa kuchenna, która ma również wiele prozdrowotnych właściwości. Jest cenionym surowcem zielarskim, wpływającym na poprawę stanu górnych dróg oddechowych oraz działający pozytywnie na trawienie i przyswajanie pokarmów. Dzięki swoim właściwościom, oregano znalazło zastosowanie w medycynie tradycyjnej i jest powszechnie wykorzystywane w aromaterapii.

Oregano – Obszar występowania

Lebiodka pospolita, czyli oregano, należy do rodziny wargowych (Labiatae) i występuje na całym świecie. Roślina ta rośnie dziko przede wszystkim w słonecznych i suchych miejscach, dlatego częściej spotykamy ją w krajach o ciepłym klimacie, takich jak Grecja. Nazwa “oregano” wywodzi się właśnie z greki i oznacza ozdobę gór. W Polsce lebiodkę pospolitą można znaleźć głównie w słonecznych i suchych miejscach, a także jest używana w tradycyjnej medycynie naturalnej.

Charakterystyka gatunku

Gatunek Oregano vulgare obejmuje cztery podgatunki, z których najczęściej wykorzystuje się podgatunki hirtum i vulgare. Oregano greckie (podgatunek hirtum) występuje głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego, natomiast podgatunek vulgare jest bardziej powszechny w środkowej i północnej Europie.

Warto zauważyć, że nazwa “oregano” jest używana na świecie w odniesieniu do różnych roślin o podobnym smaku i zapachu. Lebiodka pospolita ma również zdolność do krzyżowania się z innymi roślinami, co prowadzi do powstawania “mieszańców”.

Wygląd rośliny, pozyskiwanie i przechowywanie surowca

Oregano ma owłosione, czerwono nabiegłe łodygi, które osiągają wysokość od 20 do 80 cm. Liście rośliny są jajowate i ułożone naprzeciw siebie. Kwiaty oregano mają drobne rozmiary i występują w kolorach od białego do różowego. Roślina ta kwitnie od lipca do września i ma intensywny zapach. Surowiec zielarski, czyli ziele oregano, zbiera się od czerwca do września i suszy w cieniu i przewiewie.

Surowiec można również suszyć w suszarce do żywności, jednak temperatura suszenia nie powinna przekraczać 35°C ze względu na zawartość olejku eterycznego w roślinie. Wysuszony surowiec należy przechowywać w ciemnym i suchym miejscu.

Zastosowanie oregano w medycynie tradycyjnej

Oregano było powszechnie stosowane w medycynie tradycyjnej już od starożytności. W starożytnym Egipcie, greccy ojcowie medycyny, tacy jak Hipokrates i Dioskurides, opisywali właściwości oregano i jego zastosowanie w leczeniu różnych dolegliwości. Oregano było stosowane na bóle głowy, bóle zębów, wzdęcia, zatrucia oraz choroby górnych dróg oddechowych. Wierzyło się również, że oregano leczy hemoroidy, histerię (stany lękowe) i nadpobudliwość seksualną.

Substancje czynne zawarte w oregano

Ziele oregano zawiera olejek eteryczny (około 1,2%), który jest bogaty w fenole, takie jak karwakrol i tymol. Olejek z oregano zawiera również octan geranylu i seskwiterpeny. Skład olejku może się różnić w zależności od geograficznego położenia rośliny, odmiany i warunków siedliskowych.

Oregano zawiera również garbniki (ok. 4%), flawonoidy, fitosterole, żywice, substancje goryczowe i sole mineralne.

Właściwości zdrowotne oregano

Wpływ oregano na układ pokarmowy

Oregano wpływa korzystnie na układ pokarmowy, zwiększając wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci. Dodawanie oregano jako przyprawy do potraw lub picie naparu przed posiłkiem przyczynia się do lepszego trawienia i przyswajania składników odżywczych. Oregano działa rozkurczowo na mięśnie gładkie dróg żółciowych i jelit, co ułatwia przepływ żółci i zapobiega wzdęciom. Garbniki zawarte w oregano wiążą szkodliwe produkty przemiany materii, a składniki fenolowe olejku z oregano działają przeciwbiegunkowo i przeciwbakteryjnie.

Działanie oregano na górne drogi oddechowe

Oregano ma również korzystny wpływ na górne drogi oddechowe. Wzmacnia wydzielanie śluzu przez błony śluzowe, co ułatwia odkrztuszanie i łagodzi kaszel. Ponadto oregano działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli, co może przynieść ulgę w przypadku nieżytu górnych dróg oddechowych. Wzmacnia również działanie gruczołów potowych, co pomaga w stanach gorączkowych. Inhalacje, w których używany jest olejek z oregano pomagają w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych.

Inne tradycyjne zastosowania oregano

Oregano wykazuje łagodne działanie moczopędne i rozkurczowe na mięśnie gładkie moczowodów. Działa także rozkurczowo na mięśnie gładkie macicy, co może przynieść ulgę podczas krwawień miesięcznych.

Zastosowanie zewnętrzne oregano

Oregano ma również zastosowanie w pielęgnacji zewnętrznej. Może być stosowane do płukania jamy ustnej i gardła w przypadku stanów zapalnych. Może być również dodane do kąpieli, aby złagodzić swędzenie skóry. Napar z oregano może być również stosowany do przemywania ciała przy trudno gojących się ranach.

Olejek eteryczny z oregano i jego właściwości

Olejek eteryczny z oregano zdobył popularność ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Jest polecany w przypadku SIBO, rozrostu Candida i zakażeń pasożytniczych. Badania laboratoryjne wykazały, że olejek z oregano ma wysoką aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczną. Olejek z oregano działa na szerokie spektrum bakterii i pleśni, w tym na Escherichia coli, Bacillus, Candida i wiele innych.

Podsumowanie

Oregano to roślina o szerokim zastosowaniu w kuchni i medycynie. Ma wiele prozdrowotnych właściwości, zwłaszcza dla układu pokarmowego i górnych dróg oddechowych. Oregano może być stosowane zarówno wewnętrznie, jako przyprawa do potraw lub napar, jak i zewnętrznie, w postaci olejku z oregano czy płukanek. Jednakże, przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii z wykorzystaniem oregano, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą z dziedziny zielarstwa.